دولت آماده خروج آمریکا از برجام
هنوز یک هفته دیگر به پایان ضرب‌الاجل رئیس‌جمهور آمریکا برای خارج کردن کشورش از توافق هستهای 1+5 و ایران مانده است. سفر اخیر رئیس‌جمهور فرانسه و صدراعظم آلمان به واشنگتن و مواضعی که آنها پس از ملاقات با ترامپ مطرح کرده‌‌اند نشان داد عزم رئیس‌جمهور جنجالی آمریکا برای خارج شدن از توافق هستهای با ایران جدی است. حالا با نمایش خنده‌دار بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی و ادعاهایی که او در راستای هموار کردن مسیر خروج ترامپ از برجام علیه برنامه هستهای ایران مطرح کرده و بویژه اعلام حمایت ترامپ از این مواضع نتانیاهو بلافاصله پس از پایان نمایش، احتمال خروج آمریکا از توافق هستهای تا حدودی قطعی به نظر می‌رسد.
به گزارش «وطن‌امروز»، در ایران نیز گویا دولت حسن روحانی به همین جمع‌‌‌بندی رسیده است. مقامات ارشد دولت حسن روحانی می‌گویند آمریکا «به احتمال قوی» از برجام خارح می‌شود و دولت پیشبینیهای لازم را برای این وضعیت کرده است.
محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت در این‌باره تصریح کرد: تا ۲۲ اردیبهشت‌ماه به احتمال قوی آمریکا از برجام خارج می‌شود و ما باید منتظر متفاوت شدن اوضاع کشور باشیم. نوبخت در مراسم تکریم مقام معلم در گیلان ادامه داد: آماده متفاوت شدن فضا هستیم و تدابیر و بودجه‌‌های لازم را برای روزهای متفاوت با امروز، آماده کردهایم. نوبخت با اشاره به اینکه محاصره اقتصادی هنوز هم وجود دارد و وظیفه داریم آن را بشکنیم، اظهار کرد: از تصمیماتی که از ابتدای دولت یازدهم تاکنون تحت عنوان برجام بود و همه مردم ایران در آن سهم دارند تا آخرین روز با مستندات دفاع می‌کنیم. معاون رئیس‌جمهور افزود: ما باید آماده متفاوت شدن فضا باشیم و بودجه‌‌های لازم را برای روزهای متفاوت با امروز آماده کردهایم. وی ادامه داد: انتظار داریم جمع فرهیخته معلمان بار دیگر سیاست‌‌های اتخاذشده درباره برجام را با شاخص‌‌های مورد نظر رصد کنند و نظرات‌شان را ارائه دهند. در کنار محمدباقر نوبخت که از تدابیر دولت برای روزهای خروج آمریکا از برجام سخن گفته، محمود واعظی دیگر فرد نزدیک به حسن روحانی هم گفت پیشبینیهای لازم برای خروج آمریکا از برجام اتخاذ شده است. واعظی در دیدار با نماینده ولی‌فقیه در استان خراسان رضوی اظهار داشت: با توجه به اینکه در آستانه 22 اردیبهشت‌ماه و زمان اعلام آمریکا برای ماندن در برجام یا خروج از آن هستیم، سفر دکتر روحانی به مشهد از اهمیت دوچندانی برخوردار خواهد بود. رئیس دفتر رئیس‌جمهوری با بیان اینکه از اواخر سال گذشته پیشبینیهای لازم برای مقابله با خروج احتمالی آمریکا از برجام انجام شده و برای برخورد منطقی با این تصمیم آمادگی وجود دارد، گفت: به‌گونه‌ای برنامه‌‌ریزی شده که در صورت خروج آمریکا از برجام، کشور چندان متاثر از تبعات ناشی از این اقدام نشود. وی افزود: به مدد همراهی مردم با دولت، تحت رهبری‌های مقام معظم رهبری، این موضوع به بهترین شکل مدیریت خواهد شد.
ایران در برجام نمی‌ماند؛ می‌ماند؟
دولتمردان نزدیک به حسن روحانی می‌گویند آمریکا از برجام خارج می‌شود. آنها از تدابیر و پیشبینیهای انجام شده برای پس از خروج رسمی آمریکا از برجام گفتهاند. اما این تدابیر چیست؟ سوال دقیق‌‌‌‌‌‌تر این است: آیا ایران به خروج آمریکا از توافق هستهای، یک پاسخ هستهای خواهد داد یا خیر؟ پیش از این محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه و علی شمخانی، دبیر شورای‌عالی امنیت ملی گفته بودند در صورت خروج آمریکا از توافق هستهای، ایران از ان‌پی‌تی خارج خواهد شد. آیا این واکنش عملی خواهد شد؟ آیا ایران از توافق خارج می‌شود؟ یا اینکه نسخه دولت حسن روحانی برای زنده نگه داشتن برجام ولو روی ویلچر، اجرایی می‌شود؟ حمید بعیدی‌نژاد، از اعضای اصلی تیم مذاکره‌کننده ایران و رئیس تیم ایرانی در مذاکرات کارشناسی با 1+5 که حالا سفیر ایران در انگلیس است، درباره وضعیت پایبندی ایران به برجام در صورت خروج آمریکا از این توافق هستهای، گفته است خروج آمریکا از برجام به مفهوم این خواهد بود که «دیگر توافقی در کار نیست» و در این صورت ایران همکاری خود با آژانس را بازتعریف می‌کند. بعیدی‌نژاد به سی‌ان‌ان گفت: اگر آمریکا از برجام خارج شود، این بدان مفهوم خواهد بود که توافقی باقی نمانده است. وی درباره عواقب خروج از برجام گفت: «ایران در واقع آماده بازگشت به وضعیت سابق خواهد بود». بعیدی‌نژاد افزود: «این وضعیت می‌تواند شامل غنیسازی اورانیوم، بازتعریف همکاری ما با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و برخی فعالیت‌های دیگری که تحت بررسی هستند، باشد». به گزارش تسنیم، سفیر ایران در انگلیس درباره اظهارات رئیس‌جمهور آمریکا مبنی بر مذاکره مجدد درباره توافق هستهای، گفت چنین امکانی وجود ندارد و این امر کاملا غیرقابل قبول است که اجرای توافق به یک توافق جدید مشروط شود. بعیدی‌نژاد ادامه داد: برجام به‌خاطر مزیت‌های مختص به خود مورد مذاکره قرار گرفت و همچنان هم کارآمد است و اجرای آن باید ادامه یابد. بعیدی‌نژاد درباره دیدارها و گفت‌وگوهای سران اروپایی با رئیس‌جمهور آمریکا درباره برجام، گفت: «واقعیت این است که آنها نتوانسته‌اند رئیس‌جمهور آمریکا را قانع کنند. ما باید با آمریکا خیلی صریح و شفاف باشیم که توافقی وجود دارد، و ما می‌خواهیم در آن توافق بمانیم و اینکه این توافق باید به نحو موثر اجرا شود». علی‌اکبر ولایتی هم که از مسببان و حامیان برجام است، در این‌باره با اشاره به سخنان مقامات آمریکا درباره توافق هستهای گفت: ایران بدون کوچک‌ترین نقصی به برجام متعهد است اما اگر آمریکا از برجام عقب‌نشینی کند ما هم نخواهیم ماند. مشاور امور بین‌الملل رهبر انقلاب اظهار داشت: ایران برجام را همانگونه که تهیه شده می‌پذیرد و به هیچ عنوان کم یا زیاد کردن برجام مورد قبول نخواهد بود. وی ادامه داد: حتی اگر کشورهای همسوی آمریکا بویژه اروپایی‌ها برای ماندن برجام بخواهند با آمریکایی‌ها در برجام تجدیدنظر کنند، مطمئناً یکی از گزینه‌‌های ما عقب‌نشینی از برجام است.
تقلای گول‌زنک!
اروپایی‌‌های حاضر در برجام در دیدارهایی که اخیرا با ترامپ داشته‌‌‌‌اند، گفتهاند نگرانی‌‌های ترامپ درباره ایران را درک کرده و آنها نیز به دنبال از بین رفتن این نگرانی‌ها هستند. مقامات فرانسه، آلمان و انگلیس بتازگی اعلام کرده‌‌اند برنامه دفاع موشکی، سیاست‌‌های منطقه‌ای و همینطور وضعیت غنیسازی ایران پس از پایان بازه‌‌های زمانی محدودیت‌زا درباره ایران در برجام، 3 محوری است که آنها می‌خواهند درباره آنها با ایران مذاکره کنند. این همان 3 شرط ترامپ برای ماندن در برجام است. حالا سوال این است: آیا اروپا ترامپ را راضی کرده که آمریکا از برجام خارج نشود تا در قبال آن این شروط را محقق کند؟
گزاره‌‌های مشهود نشان می‌دهد اروپا خروج آمریکا از برجام را قطعی می‌داند ولی برای آنکه ایران را مجاب کند در برجام بماند، تلاش می‌کند خود را پایبند به این توافق هستهای و مخالف خروج آمریکا از برجام نشان دهد. خروج آمریکا از برجام و ادامه برجام میان ایران و 5 کشور باقی‌مانده در توافق، بهترین حالت ممکن برای واشنگتن و پایتخت‌‌های تروئیکای اروپایی حاضر در برجام است. در همین راستا، اروپایی‌ها در حال اجرای نمایشی هستند که می‌خواهد بگوید اروپا دنبال مجاب کردن ترامپ برای عدم خروج از برجام است. به گزارش فارس، خبرگزاری رویترز بامداد جمعه نوشت 6 منبع آگاه در گفت‌وگو با این خبرگزاری گفتهاند فرانسه، انگلیس و آلمان به دنبال توافق سیاسی جداگانه با کاخ سفید درباره اعمال فشارهای بیشتر علیه ایران هستند. چند نفر از آنها گفتهاند درباره موفقیت‌آمیز بودن این طرح‌ها مطمئن نیستند. بر اساس این گزارش، یک دیپلمات ارشد اروپایی گفت: «یک هفته فرصت داریم گفت‌وگو با آمریکایی‌ها را ادامه دهیم تا ببینیم می‌توانیم درباره برجام به توافق برسیم». وی درباره اینکه آیا این طرح برای نگاه داشتن آمریکا در برجام مثمرثمر خواهد بود، گفت: «فکر نمی‌کنم دلیلی وجود داشته باشد زیاد خوشبین باشیم». این توافق سیاسی قرار است برنامه کشورهای اروپایی برای مهار برنامه موشکی ایران و نفوذ این کشور در منطقه، نحوه بازرسی بازرسان بین‌المللی از سایت‌های ایران و چگونگی پرداختن به بندهای زوال‌پذیر برجام را برای ترامپ تشریح کند. در حالی که از اختلافات اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها کاسته شده، 2 طرف هنوز بر سر نحوه تمدید برخی محدودیت‌ها علیه برنامه هستهای ایران بدون بازمذاکره درباره برجام اختلاف دارند. یک دیپلمات ارشد دیگر گفت: «به دنبال پیدا کردن فرمولی صحیح برای برآورده کردن انتظارات آمریکایی‌ها و عدم اقدام علیه توافق هستهای هستیم». وی اضافه کرد: «شانس رسیدن به توافق را داریم، اما حتی اگر توافق هم حاصل شود، مطمئن نیستم که برای جلوگیری از خروج آمریکا کافی باشد».